Ilustracja 3 Książka artystyczna
Źródło: http://wedrowka.bookart.pl/pl/wedrowka.html
Już samo określenie książka artystyczna może być postrzegana jako z gruntu sprzeczne. Książka posiada ramy, jest to byt interpretowany dzięki poszczególnym elementom, na które składają się: „materiał piśmienniczy, zapis graficzny, treść i funkcja.”(5) Przymiotnik artystyczny z kolei nosi znamiona wolności formy i z gruntu pozbawiony jest sztywnych ram i konwenansów, gdyż związane jest ze sztuką i samym artystą. (6)
Książka artystyczna to często pojedynczy egzemplarz, unikat w swojej formie i treści, inaczej niż przy tradycyjnej publikacji, gdzie zarówno treść jak i forma jest powielana. Taki był zamysł druku, aby książka w tej samej formie mogła trafić do szerokiego grona odbiorców. Książki artystyczne to raczej wariacje na temat książki, „są one raczej twórczą refleksją odwołującą się do motywu książki, bądź przetwarzającą w swobodny sposób symbolikę z książką związaną.” (7)
Ilustracja 4 Grażyna Brylewska "O miłości i o bólu"
Źródło: Book Art Korepondencja http://korespondencja.bookart.pl/
Współczesna książka artystyczna jest bliższa sztuce książki z lat dawnych, gdzie zamiast nakładu i krzykliwej okładki ceniło się sztukę druku i ilustracji. Rozwój książki artystycznej datuje się na przełom XIX i XX wieku wraz z rozwojem zjawiska livres d'artistes (8), jednak zdobienia publikacji zwartych istniały od momentu ich powstania.
Wydawać by się mogło, że z powodu niełatwej historii Polska nie ma wielu lat doświadczeń w dziedzinie tak artystycznej. Nic bardziej mylnego. Polscy typografowie, drukarze i introligatorzy podążali za trendami zachodnimi (9) i zwłaszcza w okresie międzywojennym wyróżniali się profesjonalizmem i wysokim poziomem artystycznym. (10)
Ilustracja 5 Europe, Mieczysław Szczuka, Teresa Żarnowerówna
Źródło: http://50watts.com/Take-a-Look-at-Me-Now-1
Ilustracja 6 Bluszcz, Edmund Bartłomiejczyk
Źródło: http://50watts.com/Take-a-Look-at-Me-Now-1
Współcześnie należy wyróżnić dwa ośrodki wydawnicze, które znacząco przyczyniły się do rozwoju sztuki książki i współczesnej książki artystycznej. Jest to Wydawnictwo Artystyczne Urszula Kurtiak i Edward Ley z Koszalina oraz łódzkie wydawnictwo „Correspondance des Arts” Jadwigi i Janusza Tryznów. Oba ośrodki wspierają rozwój książki artystycznej i prezentują prawdziwe unikaty. Książki te choć nadal są produktem niszowym i nieskomercjalizowanym, zyskują na popularności i prestiżu, stając się produktem luksusowym, tak jak dawne książki tworzone ręcznie, i obecnie mogą być lukratywną inwestycją. (11)
Ilustracja 7 Fletnia Chińska, książka pachnąca jaśminem wkształcie koła,
tłumaczenie Leopold Staff
Źródło: http://www.kurtiak-ley.pl
Ilustracja 8 Owidiusz, Publius Ovidius Naso — O kosmetyce twarzy pań
Źródło: http://www.kurtiak-ley.pl
Ilustracja 9 Grażyna Brylewska Chora Róża wiersz Williama Blake’a w tłumaczeniu Jolanty Kozak
Źródło: http://www.kurtiak-ley.pl
5. Misiak Jarosław, Współczesna polska książka artystyczna. Ośrodki wydawnicze i dorobek edytorski [online]. Lublin 2002. http://ksiazka-artystyczna-dorobek.eprace.edu.pl /694.Wspolczesna_polska_ksiazka_artystyczna._Osrodki_wydawnicze_i_dorobek_edytorski..html
6. Słownik języka polskiego [online]. http://sjp.pwn.pl/szukaj/artystyczny
7. Misiak Jarosław, Współczesna polska książka artystyczna. Ośrodki wydawnicze i dorobek edytorski [online]. Lublin 2002. http://ksiazka-artystyczna-dorobek.eprace.edu.pl/694.Wspolczesna_polska_ksiazka_artystyczna._Osrodki_wydawnicze_i_dorobek_edytorski..html
8. Wiercińska Janina, Sztuka i książka, Warszawa 1986.
9. Tamże.
10. Misiak Jarosław, Współczesna polska książka artystyczna. Ośrodki wydawnicze i dorobek edytorski [online]. Lublin 2002. http://ksiazka-artystyczna-dorobek.eprace.edu.pl/
694.Wspolczesna_polska_ksiazka_artystyczna._Osrodki_wydawnicze_i_dorobek_edytorski..html
11. Książki nie do poduszki, „Newsweek” [online]. http://kultura.newsweek.pl/ksiazki-nie-do-poduszki,22360,1,1.html